Galder is een zeer oude beekdalnederzetting. Uit archeologische gegevens kan worden geconcludeerd dat te Galder reeds in de Karolingische tijd (10e eeuw) een nederzetting is geweest. De eerste vermelding van de plaatsnaam is aangetroffen in een akte uit het jaar 1299, waarin Ghalre met zijn tienden als vanouds werd toegewezen aan de abdis van Thorn. De oude hoeve van Galder wordt reeds voor het eerst genoemd in het jaar 1343. Op een kadasterkaart uit 1828 is nog goed zichtbaar dat het oudste deel van Galder gelegen was rond het begin van de huidige St.Jacobsstraat. Door de bouw van een kapel in de 2e helft van de 15e eeuw ontwikkelde Galder zich geleidelijk aan tot een zogenaamd kapelgehucht. Deze kapel is genoemd naar Sint Jacobus, vanouds de patroon van Galder. Het is een voorbeeld van de kapellen die in gehuchten welke ver van de parochiekerken van de dorpen lagen; vooral voor hen die de lange weg naar het dorp niet konden afleggen. In de kapel hangt een klok die uit 1533 stamt. 
 

Strijbeek kende reeds duizenden jaren geleden een min of meer permanente bewoning. Het bewijs hiervoor werd geleverd door het urnenveldje dat in 1937 ten oosten van de Goudberg werd gevonden. De urnen tonen aan dat al in de 5e eeuw vóór onze jaartelling mensen op dit hooggelegen terrein hebben gewoond. In zijn huidige vorm is Strijbeek vermoedelijk in de 13e eeuw ontstaan door ontginning van bos op de hogere terreingedeelten langs de nabij gelegen beek. Als beekdalnederzetting werd het gesticht op het punt waar de Goudbergseweg, eens onderdeel van een eeuwenoude heerbaan, uitkwam op de belangrijke verbindingsweg Hoogstraten-Breda. Ondanks deze gunstige ligging is Strijbeek nooit tot een dorp uitgegroeid.  Strijbeek was vroeger groter dan nu. In de 16e en 17e eeuw was het zelfs groter dan Ulvenhout. De kleine Sint Hubertuskapel mag zeker als een bezienswaardigheid in Strijbeek worden aangemerkt. De kapel staat op slechts honderd meter van de Belgische grens. De eerste kapel dateerde uit 1518 en was aanzienlijk groter dan de huidige. Vanwege de te hoge onderhoudskosten besloot men in 1872 de kapel af te breken. Van de oude stenen werd het huidige kapelletje opgebouwd, dat in 1979 werd gerestaureerd. 

 

Galder en Strijbeek behoren sinds 1 januari 1997 tot de gemeente Alphen-Chaam. Het gebied ten noorden van de autoweg A58 behoort sindsdien tot de gemeente Breda en dat ten zuiden ervan tot de gemeente Alphen-Chaam. Alleen de omgeving van Valkenberg behoort -zoals vanouds- onder gemeente Gilze en Rijen. Al eerder kreeg het gebied met grenswijziging te maken. In 1942 werd een groot deel van de oorspronkelijke gemeente Ginneken en Bavel bij Breda gevoegd. De linker Markoever vanaf Daasdonk en de rechter Markoever vanaf de Prinsenhoef van Ulvenhout hoorden sindsdien onder Breda. De restanten van Ginneken en Bavel vormden de nieuwe gemeente Nieuw-Ginneken. De oorspronkelijke gemeentegrenzen werden in de jaren 1810 - 1832 vastgesteld bij het opstellen van het kadaster. 

Joanna Philomina (Sjoke = "Ons Joke") Jansen werd geboren op 13 oktober 1900 in toen nog de gemeente Ginneken en Bavel en is overleden op 28 oktober 1989 in Strijbeek (toen Gemeente Nieuw-Ginneken), zie artikel BNDeStem. Ze was boerin op een Kempische langgevelboerderij, die al minstens acht generaties in familiebezit was. De boerderij is waarschijnlijk uit 1619; het adres is Grazenseweg 3 in Grazen, een buurtschap behorende bij Strijbeek (in zuidoosten). Joke was ongetrouwd en woonde er met haar neef Toon. Toen die overleed bleef ze er alleen wonen.

Door Johan van Gurp, Stadsarchief Breda (Portret van Joanna Philomina (Sjoke) Jansen in haar boerderijtje aan de Grazenseweg 3 in Grazen, JVG19841220059, 20-12-1984)

Centraal in het woongedeelte van de boerderij is de woonkeuken en daar staat een oude schouw, waarop een open haardvuur brand, waarboven een waterketel (“moor”). Sjoke kookte daar zoals dat al eeuwenlang gebeurde. Slapen deed ze in een bedstee in de woonkeuken, op stro. Moderne dingen zocht ze niet zo op. 

Door Johan van Gurp, Stadsarchief Breda (Portret van Joanna Philomina (Sjoke) Jansen in haar boerderijtje aan de Grazenseweg 3 in Grazen, JVG19841220044, 20-12-1984)

Sjoke luisterde wel naar de radio, vooral naar nieuws- en weerberichten. Maar een televisie hoefde ze niet. Wel heeft ze in 1989 meegedaan aan het destijds populaire NCRV televisieprogramma Showroom: klik hier; ze was toen 80 jaar.

Door Johan van Gurp, Stadsarchief Breda (Portret van bewoonster Joanna Philomina (Sjoke) Jansen vóór haar boerderijtje anno 1619 aan de Grazenseweg 3 in Grazen, JVG19791219065, 19-12-1979)

Als u meer wilt lezen over Sjoke, klik hier. Het betreft artikelen van de heemkundekring Paulus van Daasdonk. De boerderij en de geschiedenis ervan wordt beschreven in het artikel “Een Hoeve aan de Grens” van  F.A. Brekelmans, klik hier.

De redactie is op zoek naar oude foto's voor op de website. Familiekiekjes, groeps- of schoolfoto's, foto's van straatbeelden, alles is welkom. Stuur een bericht naar redactie@galder-strijbeek.nl

Het oude dorpshart van Galder: het gebied rondom de oude Mattheusschool en cafe Leijten. 

Eten bij Leen en Kees Leijten van café In ‘t Kruispunt, op het pleintje in Galder, beter bekend als café Leijten

 

Mobilisatie en oorlog

http://www.regionaalarchiefwestbrabant.nl

26 augustus 1914
Nederland richtte een permanente grensbewa­king in. Zo werden er onder­meer een 80-tal infanteristen gelegerd in Cas­telré. Vanaf de eerste oor­logs­dreiging was er vanuit Chaam al gepa­trouil­leerd door een cavaleriesectie van het garnizoen van Breda. Deze ‘blau­we huzaren’ waren echter na enkele dagen vervangen door de ‘rode huza­ren’ uit Amersfoort en nog later door wiel­rij­ders. Op het einde van de maand kwamen dan infante­risten de rijksgrens bewak­en. (onuitgegeven kroniek van Jan Huijbrechts) zie Heemkundekring Baarle-Hertog, Baarle Nassau. 
 

Historie: de Sint Jacobskapel

Lees meer...

Vanaf 1870 worden de grenzen door douaniers bewaakt. Vanaf die periode tot de jaren 60 van de vorige eeuw worden zes belangrijke periodes onderscheiden: Zoutsmokkel, Eerste Wereldoorlog, Crisisjaren, Tweede Wereldoorlog, De wederopbouw en Botertijd.
De laatste periode onderscheidt zich van de eerdere door de uitgebreidere criminaliteit. Ging het eerst voornamelijk om het verlichten van de armoede, nu moest er grof geld verdiend worden. Er ontstonden gewapende bendes die met pantserwagens vele honderden kilo's boter tegelijk vervoerden. Hierbij vielen vele doden en gewonden, met name aan de kant van de douaniers.
Naast kraaienpoten, olie en rookbommen maakten ze zelfs gebruik van vlammenwerpers en vliegtuigmotoren om achtervolgers af te schudden. De Europese landbouwpolitiek maakte een einde aan de botersmokkel. Het vermoeden bestaat dat de botersmokkelaars zich zijn gaan bezighouden met het illegaal stoken van alcohol.

Auteur: Agentschap voor Natuur en Bos
Meer informatie

 

Voor de aanleg van de E19 was Strijbeek in Meerle een van de drukste grensovergangen. Het verleden leeft verder in de naam van de taverne.

Op de zwart-witfoto was het gebouw aan de grens met Nederland een douanepost met bijhorende slagboom en wachthuisje. Ook toen was er al horeca met een café in de rechterkant van het gebouw.

Na de opening van de E19 begin jaren zeventig verhuisde de douane naar de grensovergang aan de snelweg. De vroegere grenspost op Strijbeek bleef intussen een horecazaak.

In de jaren negentig werd een beeldje van een douanier aan de voorgevel bevestigd. Het gebouw, waar nu een taverne is, had enkele jaren geleden een witte kleur maar is nu grijs geverfd.

In januari vorig jaar was er veel persbelangstelling in De Douanier voor de grensapotheek die voor een dag geopend was. Het was een actie van de CM om de hoge prijzen voor geneesmiddelen in België aan te klagen, waardoor veel mensen hun medicijnen in Nederland gaan halen omdat ze er goedkoper zijn.

Monument voor Kamp Bisam

STRIJBEEK - Aan de rand van Strijbeek staat een monument ter nagedachtenis van het Duitse radarkamp Bisam. Een deel van de inwoners van Strijbeek werd daar tijdens de Tweede Wereldoorlog gedwongen te werken voor de Duitsers.

In opdracht van Visit Brabant zijn op de 'liberation route' (nr. 139) in West Brabant zogenaamde luisterpalen geplaatst op plekken die symbool staan voor de bevrijding van Nederland. In Strijbeek is een paal geplaatst bij het monument van Kamp Bisam (video omroep brabant uit 2007). 

 

Kijk voor foto's uit het verleden op de website van het stadsarchief Breda uit 1986:
 

Zie enkele foto's:

'De schele brug ten tijde van de overstroming in 1970' 

'Daasdonkseweg' het laantje dat de verbinding legt tussen de blauwe kamer en Daasdonk' 

 

Het Huis Daasdonk, pentekening uit 1729 te zien in  het Noord Brabants Museum. 

Boerderij van het Brabantse langgeveltype. Lees meer...

Sint-Jacobskapel. Zaalgebouw met driezijdige koorsluiting en een westelijke, in 1628 herstelde, toren met overhoekse steunberen in Galder. Lees meer...

De Drie Zwaantjes, Voormalige pachthoeve van het - na de brand van 27 november 1831 - in 1832 gesloopte Huis Daesdonck en gelegen aan het begin van de oprijlaan naar het Huis.  Lees meer...

De Sint-Hubertuskapel in Strijbeek ca 100 meter van de NL-Belgische grens ui 1872. Lees meer...

   

(http://www.geheugenvannederland.nl)

Een bijzondere archeologische vondst uit Strijbeek (gemeente Alphen-Chaam) is vanaf 14 juni 2016 te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het gaat om de ‘Schaaf van Heerstaaien’, ontdekt tijdens opgravingen in 1979. Deze is nu te zien in een tien meter lange ladekast te midden van archeologische vondsten uit in totaal 120 gemeenten.

De ‘Schaaf van Heerstaaien’ dateert uit 130.000-40.000 voor Chr. en werd gemaakt door een Neanderthaler die het werktuig waarschijnlijk gebruikte om huiden mee schoon te maken. Het was destijds de eerste aanwijzing voor de aanwezigheid van Neanderthalers in de gemeente. 

Op de topografische kaart uit 1900 staan in de Mark drie voetbruggen aangegeven in de nabijheid van Galder: voetbrug over de Mark bij Heerstaaijen (huidige Vonderpad); voetbrug over de Mark achter hoeve Schoondonk (achter huidige Klokkenberg); en voetbrug over de Mark achter hoeve Nieuwenhuis (nabij de huidige Reeptiend)

Wanneer de voetbruggen zijn aangelegd is niet bekend (info stadsarchief Breda)

Verhalen van de lokale bevolking geven aan dat er waarschijnlijk ook nog een zelf gemaakte voetbrug achter Braspenning te Strijbeek heeft gelegen.

door Joost van der Velden

Lees meer over de "Slag bij Strijbeek" herdacht    en de historische wandeling.

 Lees meer...  of op cultureel brabant... 

 

Een website over alles wat er in de Baronie plaats vindt. 

Informatie over de geschiedenis van de dorpen Alphen, Chaam, Galder en Strijbeek. 

Lees meer...

In opdracht van de Landinrichtingscommissie Ulvenhout - Galder is een cultuur-historisch onderzoek uitgevoerd dat het landinrichtingsgebied Ulvenhout - Galder en naaste omgeving omvat. Dit onderzoek duidt een aantal cultuur-historische waarden aan, waarvan het om nader aangegeven redenen belangrijk is dat ze bewaard blijven. Volledigheid, samenhang, gaafheid en herkenbaarheid van structuren en elementen spelen daarbij een grote rol.

Lees het complete onderzoeksverslag...

De Oude Trambaan op Hazeldonk is een fietspad dat oost west door het bedrijventerrein loopt. Veel mensen maken regelmatig een fietstochtje vanuit Breda door het Mastbos richting Rijsbergen en dan via de Oude Trambaan naar Meersel-Dreef en langs de Mark weer terug naar Breda. In 2001 is het fietspad verbeterd door de Landinrichtingscommissie Weerijs, in samenwerking met de gemeente Zundert, waar Rijsbergen tegenwoordig onder valt.